धनगढी : कैलालीको गेटामा सन् २०३२/३३ सालमा स्थापित मत्स्य विकास केन्द्रले सुदूरपश्चिम प्रदेशको माछा उत्पादन र आपूर्तिमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दै आएको छ। २० बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको यो केन्द्रमा हालै आधुनिक ह्याचरी निर्माण सम्पन्न भएको छ, जसले भुरा उत्पादन क्षमता बढाउन सहयोग पुग्ने विश्वास गरिएको छ।
मत्स्य विकास केन्द्र गेटामा माछा उत्पादनका लागि १७ वटा नर्सरी र ४२ वटा मुख्य पोखरीहरू छन्। यी पोखरीहरूमा सात जातका विभिन्न प्रकारका माछाका भुराहरू उत्पादन गरिन्छ। केन्द्रले ह्याचरी, फिङ्गर (केही ठूला भुरा) र फ्राई (साना भुरा) गरी तीन प्रकारका माछाका भुराहरू उत्पादन गर्दै आएको छ। हाल एक वर्षमा करिब पाँच करोड माछाका भुरा उत्पादन हुँदै आएका छन्।
केन्द्रका निमित्त प्रमुख निर्मलबहादुर खातीका अनुसार, ह्याचरी निर्माणको काम पूरा भएसँगै किसानको मागअनुसार भुरा उत्पादन र बिक्री गर्न केन्द्र सक्षम भएको छ। प्रदेश सरकारले चालु आर्थिक वर्षमा ह्याचरी निर्माणका लागि ३० लाख रुपैयाँ विनियोजन गरेको थियो।
नयाँ ह्याचरी निर्माण भए पनि, ४९ वर्षअघि निर्माण गरिएका भुरा राख्ने पोखरीहरूको अभाव र पुराना संरचनाका कारण उत्पादन बढाउन समस्या भइरहेको खातीले बताए।
माछाले फागुनदेखि भदौसम्म प्रजनन गर्ने भएकाले मत्स्य विकास केन्द्रले चैतबाट माछाका भुरा बिक्री गर्न सुरु गर्छ। ह्याचरी भने फागुनमै पनि बिक्री हुन्छन्। चालु आर्थिक वर्षमा २ करोड ५० लाख ह्याचरी, ४० लाख फिङ्गर र १६ लाख फ्राई बिक्री भएको छ। यस वर्ष ४ करोड ह्याचरी उत्पादन गर्ने लक्ष्य राखिएको थियो।
मत्स्य विकास केन्द्र गेटाले सुदूरपश्चिम प्रदेशका लागि आवश्यक ७० प्रतिशत माछाका भुराको आपूर्ति गर्दै आएको छ। यसले सुदूरपश्चिमका नौवटै जिल्लाका साथै बाँके, बर्दिया र कालीकोटसम्म पनि माछाका भुरा बिक्री गर्छ। प्रदेशको भूमि व्यवस्था कृषि तथा सहकारी मन्त्रालय मातहत रहेको यस केन्द्रले एक लाख भुराको २ हजार पाँच सय रुपैयाँ मात्र सरकारी मूल्य लिने गरेको छ।
गेटासहित सुदूरपश्चिम प्रदेशमा कुल चारवटा माछाका भुरा उत्पादन गर्ने केन्द्रहरू सञ्चालनमा छन्।गेटा मत्स्य विकास केन्द्रको यो पहलले सुदूरपश्चिम प्रदेशको मत्स्यपालन क्षेत्रमा कस्तो प्रभाव पार्ला जस्तो लाग्छ?
२०८२ अषाढ १, आईतबार
